Abdomen (Karın) bölgesi; karaciğer, safra kesesi, pankreas, dalak, böbrek üstü bezleri, böbrekler, mide, ince ve kalın barsakları ve abdominal aorta dahil birçok önemli organ ve yapıyı içine alan geniş bir alandır. 

Abdominal bölgede ilk görüntüleme yöntemi genellikle ultrason olmaktadır, ancak ultrason yapan kişiye çok bağımlı ve barsak gibi içi gaz ile dolu organları değerlendirmede yetersiz kalmaktadır. İlaveten, sadece ultrason raporu ve işlemi yapan kişinin aldığı birkaç resim ile ikinci bir kişinin yorum yapması oldukça zordur. 

Bu nedenle abdominal bölgede hastanın şikayetine göre ilaçlı veya ilaçsız bilgisayarlı tomografi (BT) tetkiki en yaygın kullanılan görüntüleme yöntemidir. Uygun teknik ile elde edilen BT incelemeleri ile tecrübeli bir uzmanca birçok hastalığa tanı konulabilir. BT’nin yetersiz kaldığı durumlarda, örneğin karaciğer gibi organlarda manyetik rezonans görüntüleme (MRG) problem çözücü yöntem olarak kullanılır. 

Farklı nedenlerle görüntülerin yeniden değerlendirilmesi ve raporlanması istendiğinde yeterli tecrübe ve bilgi birikimi ile abdominal BT ve MRG tetkikleri CD gönderildiği takdirde hastanın gelmesine gerek olmadan da değerlendirilerek hastanın teşhisine ve bir sonraki aşamada tedavisinin planlanmasına katkı sağlanabilir. 

Radyolojide ikinci görüşe niçin ihtiyaç duyulur ?

Ultrasonografi dahil hiçbir görüntüleme yönteminde tanıyı cihaz koyamaz. Son zamanlarda yapay zeka yöntemleri ile cihazların tanıda yardımcı olması ile ilgili birçok çalışma yapılmaktadır, ancak yapay zeka teknikleri yardımıyla tanı konulması henüz rutin klinik uygulamaya girmemiş olup bu konuda ciddi araştırmalar devam etmektedir. Tanı koymak için en önemli unsur tetkikin uygun kalitede bir cihazda uygun teknik parametrelerle elde edilmesidir. Uygun kalitede bir tetkik varlığında diğer en önemli unsur ise o alanda yeterli eğitimi almış ve tecrübeli bir radyoloji uzmanının yeterli süre vererek tetkiki ayrıntılı değerlendirmesidir. Burada eğitim, tecrübe ve süreden herhangi birisi eksik ise tanıda ciddi hatalara neden olunmaktadır. 

Günümüzde gerek üniversitelerde akademik pozisyonda donanımlı abdominal radyologların sayısının az olması, gerekse abdomende daha fazla sayıda organ ve yapının bulunması ve bunlara ait çok sayıda patolojinin olması nedeniyle radyoloji uzmanlarının en eksik olduğu alanlardan birisi abdominal radyoloji olmaktadır. 

Raporlamadaki en önemli hata nedenlerinden birisi de radyoloji uzmanlarının uluslararası standartlardan çok çok fazla sayıda tetkiki raporlamaya zorlanması ve dolayısıyla tetkik değerlendirilmesi için gerekli sürenin verilmemesidir. Bir otobanda saatte 90-100 km hız veya 180-200 km hızla gidildiğindeki kaza yapma riski farklılığı ne ise 5-10 dakikada bir abdominal BT veya MR’ı raporlamakla 20-30 dakikada raporlamak arasındaki hata yapma riski benzerdir. Kaldı ki birçok devlet hastanesinde hizmet alımı denilen sistemle raporlamayı kimin yaptığı dahi bilinmeyen bir kişi adına günlük 300 adet tetkikin raporlandığı bir yanlış sistem yürümektedir. Bu kişinin normal çalışma süresi 7.5 saati geçmemesi gerekirken günlük ortalama 10 saat (600 dakika) çalıştığını varsayarsak bir tetkikin raporlamasına düşen süre ortalama 2 dakikadır. Uygun teknikle elde edilen bir abdominal BT’de ortalama kesit sayısı 500 ile 1000 arasında değişmekte, abdominal MR’da ise bu sayı 1000 ile 3000 arasında değişmektedir. Bu da her bir kesite 1 sn bakılsa dahi raporlama için gerekli sürenin 8 dakika ile 50 dakika arasında olduğunu göstermektedir.

Kanser varlığı-yokluğu, evresi vs. gibi çok hayati kararların verilmesinde elde edilen tetkiklerin raporları dikkate alınmaktadır. Bu tetkikler yetersiz sürede ve yeterli tecrübeye sahip olmayan kişilerce değerlendirildiğinde hasta hayatını etkileyebilecek ciddi hatalara yol açabilecektir. Bu nedenle klinik bulgularla raporlar arasında uyuşmazlık olduğunda; gerek hastanın gittiği hekim tarafından, gerekse hasta tarafından ikinci bir uzman görüşüne başvurmak kaçınılmaz olacaktır. Tıbbi konsültasyon anlamına gelen ikinci görüş ciddi emek verilen bir iş olup yeterli tecrübe birikimi olan hekimlerce verilmelidir.