Karaciğer biyopsi işlemi nedir, nasıl yapılır ?

Karaciğere yönelik biyopsiler; karaciğerin parankim dediğimiz organın kendisinden alınan ve karaciğerin kendisine ait veya başka organlardan karaciğere yayılan tümör kuşkulu kitlelerden alınan biyopsiler olmak üzere iki amaçla yapılır.

Karaciğer parankim biyopsileri, başta hepatit dediğimiz karaciğerin tamamını etkileyen patolojilerinde etkilenmenin şiddetini ve nedenini ortaya koymak üzere yapılır. Karaciğer fonksiyon testlerinde bozulma işareti bazı kan tahlillerindeki değişiklik durumlarında ve sarılıklı hastalarda ilgili klinik branş tarafından sıklıkla parankim biyopsisi istenir. Genellikle ultrason kılavuzluğunda yapılır.

Karaciğer vücutta başka bölgelerdeki kanserlerin yayıldığı en sık yerlerden olup başka organda kanseri olan olgularda karaciğerde kitle olduğunda veya safra yolu kanseri gibi karaciğer içerisinden çıkan kanser türlerinde kitlenin kökenini saptama ve iyi-kötü ayırımı için karaciğer kitle biyopsisi gereklidir. Ultrason veya bilgisayarlı tomografi (BT) kılavuzluğunda yapılır.

Karaciğer biyopsisi yapılmadan önce hemogram, İNR ve APTT gibi kanama ve pıhtılaşma parametreleri ile kan değerleri kontrol edilir. Kan sulandırıcı denilen ilaçlar, işlem parça biyopsi (kesici biyopsi) veya trucut biyopsi dediğimiz şekilde yapıldığı ve ince iğne aspirasyon biyopsisi işlemi pek tercih edilmediği (tanısal sınırlılıkları nedeniyle) için işlemden ortalama 5 gün önce kesilir. Damar yolu açılır. Kan değerleri kontrol edilir. İşlem çoğunlukla ultrason kılavuzluğunda yapılır, zor yerleşimli ve ultrasonda net görülemeyen kitlelerden biyopsi almak için BT kılavuzluğu kullanılır. İşlem genellikle koaksiyal (ikili iğne sistemi) teknik denilen teknikle yapılır. Ultrason veya BT ile kitleye giriş yapılacak yer ve iğnenin gideceği güvenli yol saptanır. Cilt temizliğinden sonra cilt altından karaciğer kapsülü dediğimiz dış kısmına kadar olan iğnenin geçeceği alana lokal anestezik madde enjeksiyonu yapılır. Mevcut damar yolundan ağrı kesiciler veya sedatif dediğimiz rahatlatıcı ilaçlar verilebilir. Giriş yeri noktasal olarak saptandıktan sonra koaksiyal iğne dediğimiz içerisinden daha ince bir iğnenin geçmesine müsaade eden iğne parankim biyopsisinde damarsal yapıların en az olduğu alana ultrason ile kontrol edilerek ilerletilir. Sonrasında koaksiyal iğnenin içerisindeki ince iğne çıkarılıp uygun otomatik biyopsi iğnesi yerleştirilerek bu iğne ile 2-3 kez farklı yerlerinden parça elde edilir.  Kitleden biyopsi alınacağı zaman da ultrason veya BT kılavuzluğunda damarlardan kaçınarak kitle içerisine girilir. Kitlenin içerisinde olduğumuz görüldükten sonra koaksiyal iğnenin içerisindeki ince iğne çıkarılıp uygun otomatik biyopsi iğnesi yerleştirilerek bu iğne ile kitle içerisinden 3-4 kez farklı yerlerinden parça elde edilir. Elde edilen materyaller işlem esnasında patolog tarafından değerlendirilerek yeterli materyal elde edildi ise işleme son verilir; hasta başı patoloji uzmanı imkanı olmayan merkezlerde materyal uygun bir şekilde hazırlanarak patoloji laboratuvarına gönderilir. Sonrasında önce otomatik biyopsi iğnesi ve sonra koaksiyal iğne çekilerek kontrol ultrason veya BT alınarak kanama vs. var mı bakılır. Cilt steril bir şekilde temizlenir ve spanç dediğimiz küçük gazlı bezlerle kapatılır.  Hasta yaklaşık 4 saat gözlem altında tutularak sonrasında klinik ve gerek görülürse kan tahlili veya ultrason kontrolü sonrası taburcu edilir.  

Karaciğer biyopsisinin en önemli riski kanamadır. Uygun teknik ve tecrübeli ellerde kan vermeyi veya tıbbi müdahaleyi gerektiren kanama riski oldukça düşüktür.